Phân tích trách nhiệm bảo hiểm trong vụ sụt lún đường vừa khánh thành ở Tây Ninh

Vụ sụt lún đường dẫn cầu Hòa Bình, huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh ngày 11-5-2025, gây ra thiệt hại nghiêm trọng về tài sản và làm 5 người bị thương, đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của các bên liên quan, bao gồm chủ đầu tư, đơn vị thi công, và hãng bảo hiểm của chủ xe. Dựa trên thông tin từ bài báo trên Tuổi Trẻ Online, bài phân tích này sẽ đánh giá trách nhiệm pháp lý và bảo hiểm của từng bên, giả định rằng tất cả các bên đều có mua bảo hiểm phù hợp.

1. Chủ đầu tư

Trách nhiệm pháp lý

Chủ đầu tư, thường là cơ quan quản lý nhà nước hoặc đơn vị được giao quản lý dự án (trong trường hợp này có thể là UBND huyện Châu Thành hoặc đơn vị liên quan), chịu trách nhiệm chính trong việc đảm bảo chất lượng công trình. Theo thông tin, công trình cầu Hòa Bình chưa được nghiệm thu, nghĩa là trách nhiệm của chủ đầu tư vẫn đang trong giai đoạn giám sát và kiểm tra chất lượng. Việc sụt lún được xác định do "trượt túi bùn" cho thấy có thể có sai sót trong khảo sát địa chất hoặc thiết kế, vốn thuộc trách nhiệm của chủ đầu tư khi phê duyệt hồ sơ dự án.

Chủ đầu tư có thể phải chịu trách nhiệm:

• Bồi thường thiệt hại: Đối với các nạn nhân bị thương và thiệt hại tài sản (ô tô, xe máy).
• Khắc phục sự cố: Chi phí sửa chữa đường dẫn cầu Hòa Bình.
• Trách nhiệm quản lý: Đảm bảo đơn vị thi công và tư vấn giám sát thực hiện đúng quy trình.

2. Đơn vị thi công

Trách nhiệm pháp lý

Đơn vị thi công chịu trách nhiệm thực hiện công trình theo thiết kế và tiêu chuẩn kỹ thuật đã được phê duyệt. Trong vụ việc này, nếu sụt lún xảy ra do:

• Thi công không đúng quy trình (ví dụ: không xử lý nền đất yếu hoặc không phát hiện túi bùn).
• Không tuân thủ các khuyến cáo từ khảo sát địa chất.

Thì đơn vị thi công có thể bị quy trách nhiệm chính hoặc đồng trách nhiệm. Theo bài báo, công trình chưa nghiệm thu, nghĩa là trách nhiệm của nhà thầu thi công vẫn còn hiệu lực. Đơn vị thi công có thể phải:

• Chịu chi phí sửa chữa công trình.
• Bồi thường thiệt hại cho các nạn nhân nếu lỗi được xác định do thi công sai quy định.
• Đối mặt với các biện pháp xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm dân sự.

Vai trò bảo hiểm

Đơn vị thi công thường mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp hoặc bảo hiểm trách nhiệm dân sự chung (General Liability Insurance) để bảo vệ trước các rủi ro phát sinh trong quá trình thi công. Các loại bảo hiểm này có thể chi trả:

• Thiệt hại cho bên thứ ba: Bao gồm chi phí y tế cho nạn nhân bị thương và thiệt hại tài sản (ô tô, xe máy).
• Chi phí pháp lý: Nếu đơn vị thi công bị kiện hoặc phải tham gia tranh chấp pháp lý.
• Sửa chữa công trình: Nếu bảo hiểm công trình của chủ đầu tư không bao phủ, bảo hiểm của nhà thầu có thể được sử dụng.

Tuy nhiên, nếu lỗi thi công được xác định là cố ý hoặc vi phạm nghiêm trọng hợp đồng, hãng bảo hiểm có thể từ chối chi trả, buộc đơn vị thi công tự chịu chi phí.

3. Hãng bảo hiểm của chủ xe

Trách nhiệm pháp lý

Chủ xe (bao gồm ô tô và xe máy bị rơi xuống hố sụt lún) không có trách nhiệm pháp lý trong vụ việc này, vì họ là nạn nhân của sự cố. Thiệt hại của họ bao gồm:

• Hư hỏng phương tiện (ô tô biến dạng, kính vỡ; xe máy hư hỏng nặng).
• Chi phí y tế và tổn thất khác (nếu có).

Vai trò bảo hiểm

Giả định rằng các chủ xe có mua bảo hiểm vật chất xe (Comprehensive Motor Insurance) và bảo hiểm tai nạn con người (Personal Accident Insurance), hãng bảo hiểm của họ sẽ có vai trò sau:

• Bảo hiểm vật chất xe:
  • Chi trả chi phí sửa chữa hoặc bồi thường giá trị xe nếu xe hư hỏng toàn bộ.
  • Nếu sự cố được xác định do lỗi của bên thứ ba (chủ đầu tư hoặc đơn vị thi công), hãng bảo hiểm có thể chi trả trước cho chủ xe, sau đó truy đòi từ bảo hiểm của chủ đầu tư hoặc nhà thầu.
• Bảo hiểm tai nạn con người:
  • Chi trả chi phí y tế, hỗ trợ thu nhập tạm thời hoặc bồi thường thương tật cho các nạn nhân bị thương.
  • Mức chi trả phụ thuộc vào điều khoản hợp đồng bảo hiểm và mức độ thương tật.

Hãng bảo hiểm xe có quyền khởi kiện hoặc yêu cầu bồi thường từ chủ đầu tư/đơn vị thi công (hoặc hãng bảo hiểm của họ) để thu hồi khoản đã chi trả, thông qua cơ chế truy đòi bảo hiểm (subrogation).

Phân tích tổng hợp và quy trình giải quyết

Quy trình giải quyết vụ việc

1. Điều tra nguyên nhân:
   • Cơ quan chức năng (Cục Đường bộ Việt Nam, Sở Xây dựng Tây Ninh) sẽ xác định nguyên nhân sụt lún, xem xét lỗi thuộc về khảo sát địa chất, thiết kế, thi công, hay yếu tố bất khả kháng (túi bùn).
   • Báo cáo điều tra sẽ quyết định trách nhiệm chính thuộc về chủ đầu tư, đơn vị thi công, hay đơn vị tư vấn khảo sát/thiết kế.
2. Yêu cầu bồi thường:
   • Các nạn nhân (chủ xe, người bị thương) sẽ nộp yêu cầu bồi thường đến hãng bảo hiểm của mình hoặc trực tiếp đến chủ đầu tư/đơn vị thi công.
   • Hãng bảo hiểm xe sẽ chi trả trước cho khách hàng, sau đó truy đòi từ các bên chịu trách nhiệm.
3. Phân bổ trách nhiệm bảo hiểm:
   • Nếu lỗi thuộc về chủ đầu tư (phê duyệt thiết kế sai), bảo hiểm công trình sẽ chi trả phần lớn.
   • Nếu lỗi thuộc về đơn vị thi công, bảo hiểm trách nhiệm dân sự của họ sẽ được kích hoạt.
   • Trong trường hợp lỗi từ cả hai bên, trách nhiệm có thể được chia sẻ dựa trên hợp đồng và kết quả điều tra.
4. Khắc phục sự cố:
   • Chủ đầu tư và đơn vị thi công sẽ phối hợp sửa chữa đường dẫn cầu Hòa Bình, với chi phí do bảo hiểm công trình hoặc nhà thầu chi trả, tùy thuộc vào nguyên nhân.

Khó khăn tiềm tàng

• Xác định nguyên nhân: Việc "trượt túi bùn" có thể được coi là rủi ro địa chất bất khả kháng, dẫn đến tranh cãi về trách nhiệm giữa các bên.
• Phối hợp bảo hiểm: Nếu nhiều hãng bảo hiểm cùng tham gia (bảo hiểm công trình, trách nhiệm dân sự, bảo hiểm xe), việc truy đòi và phân bổ trách nhiệm có thể kéo dài.
• Chưa nghiệm thu: Công trình chưa nghiệm thu có thể làm phức tạp hóa việc xác định trách nhiệm, vì giai đoạn này cả chủ đầu tư và nhà thầu đều có trách nhiệm giám sát.

Kết luận

Vụ sụt lún đường dẫn cầu Hòa Bình là một bài học về quản lý chất lượng công trình và trách nhiệm bảo hiểm. Chủ đầu tư chịu trách nhiệm chính trong việc giám sát và phê duyệt dự án, đơn vị thi công chịu trách nhiệm về chất lượng thi công, trong khi hãng bảo hiểm của chủ xe đảm bảo quyền lợi cho nạn nhân. Với giả định các bên đều có bảo hiểm, các khoản bồi thường và chi phí sửa chữa sẽ được chi trả thông qua bảo hiểm công trình, bảo hiểm trách nhiệm dân sự, và bảo hiểm vật chất xe. Tuy nhiên, việc điều tra nguyên nhân và phối hợp giữa các hãng bảo hiểm sẽ là yếu tố then chốt để giải quyết vụ việc một cách hiệu quả và công bằng.